Strategie legitymizacji zmiany oświatowej w dyskursie o sześciolatkach. Casus kampanii promocyjnej MEN

Ewa Kowalska

doi:10.17399/HW.2018.174111

Ewa Kowalska Uniwersytet Zielonogórski Wydział Pedagogiki, Psychologii i Socjologii Instytut Pedagogiki

DOI: https://doi.org/10.17399/HW.2018.174111

Słowa kluczowe: reforma oswiatowa, analiza dyskursu, strategie legitymizacji

Abstrakt

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest próba wykorzystania kategorii legitymizacji do analizy fragmentu dyskursu towarzyszącego próbie wprowadzenia zmiany oświatowej polegającej na obniżeniu wieku skolaryzacji.

PROBLEM I METODY BADAWCZE: Pytanie problemowe zostało sformułowane następująco: jakie strategie legitymizacji zmiany oświatowej można zidentyfikować w analizowanym fragmencie dyskursu o reformie? W artykule podjęto próbę identyfikacji linii argumentacyjnych proponentów zmiany oświatowej. Wykorzystano przy tym koncepcję analizy dyskursu zaproponowaną przez Michaela Schwab-Trappa.

PROCES WYWODU: Wywód rozpoczyna refleksja nad potrzebą wykorzystywania w pedagogicznie zorientowanej analizie dyskursu interdyscyplinarnych narzędzi analitycznych. Następnie przedstawiono zróżnicowane sposoby ujmowania kategorii legitymizacji i wyjaśniono, jak kategorią tą posługują się badacze dyskursu, ze szczególnym uwzględnieniem propozycji przedstawionej przez Michaela Schwab-Trappa. W dalszej części przy pomocy tej kategorii dokonano analizy fragmentu dyskursu publicznego, który towarzyszył implementacji reformy obniżającej wiek skolaryzacji uczniów szkoły podstawowej.

WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: W toku analizy dyskursu wyodrębniono cztery różne strategie legitymizacji zmiany oświatowej, a także wskazano na ich możliwe konteksty ideowe.

WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Wydaje się, że kategoria legitymizacji może stanowić użyteczne narzędzie analizy dyskursów edukacyjnych. W szczególności może być ona przydatna w badaniach strategii uzasadniania reform oświatowych.

Bibliografia

Andersen, S.S. i Eliassen, K.A. (red.). (1996). The European Union: How democratic is it? London – Thousand Oak – New Delhi: Sage.

Angermuller, J. (2014). Einleitung. Diskursforschung als Theorie und Analyse. Umrisse eines in¬terdisziplinären und internationalen Feldes. W: J. Angermuller, M. Nonhoff, E. Herschinger, F. Macgilchrist, M. Reisigl, J. Wedl, D. Wrana i A. Ziem (red.), Diskursforschung: Ein interdis¬ziplinäres Handbuch. T. 2. Bielefeld: transcript Verlag, 16 36.

Angermuller, J., Nonhoff, M., Herschinger, E., Macgilchrist, F., Reisigl, M., Wedl, J., Wrana, D. i Ziem, A. (red.). (2014). Diskursforschung: Ein interdisziplinäres Handbuch. T. 2. Bielefeld: transcript Verlag.

Biernat, T. (2000). Legitymizacja władzy politycznej. Elementy teorii. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Dahl, R. i Stinebrickner, B., (2007). Współczesna analiza polityczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

van Dijk, T.A. (2001). Badania nad dyskursem. W: T.A. van Dijk (red.), Dyskurs jako struktura i pro¬ces. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 9 44.

van Dijk, T.A. (red.). (2001). Dyskurs jako struktura i proces. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Domański, H. i Rychard, A. (2010). Wstęp: o naturze legitymizacji i jej kryzysów. W: A. Rychard i H. Domański (red.), Legitymizacja w Polsce. Nieustający kryzys w zmieniających się warun¬kach? Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, 7 29.

Foucault, M. (2002). Porządek dyskursu. Wykład inauguracyjny wygłoszony w College de France 2 grudnia 1970. Przeł. M. Kozłowski. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.

Garlicki, J. (2014). Legitymizacja systemu politycznego – poziomy , płaszczyzny, dylematy. W: J. Garlicki (red.), Legitymizacja transformacji i systemu politycznego w Polsce. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa, 15 36.

Garlicki, J. (red.). (2014). Legitymizacja transformacji i systemu politycznego w Polsce. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.

Habermas, J. (1973). Legitimationsprobleme im Spätkapitalismus. Frankfurt am Main: Suhrkamp Verlag.

Hayes-Renshaw, F. (1996). The role of the council. W: S.S. Andersen i K.A. Eliassen (red.), The European Union: How democratic is it? London – Thousand Oak – New Delhi: Sage, 143 164.

Hurrelmann A., Schneider S. i Steffek J. (red.). (2007). Legitymacy in an Age of Global Politics. Basingstoke – New York: Palgrave Macmillan.

Kubin, T. (2014). Legitymizacja systemu instytucjonalnego Unii Europejskiej. Katowice: Wydawni¬ctwo Uniwersytetu Śląskiego.

Lipset, S.M. (1995). Homo politicus. Społeczne podstawy polityki. Warszawa: PWN.

Ostrowicka, H. (2014). Kategoria dyskursu w języku i w badaniach edukacyjnych – w poszukiwaniu osobliwości pedagogicznie zorientowanej analizy dyskursu. Forum Oświatowe, 2(52), 47 86.

Rychard, A. i Domański, H. (red.). (2010). Legitymizacja w Polsce. Nieustający kryzys w zmienia¬jących się warunkach? Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.

Schmidt, V. (2008). Discursive Institutionalism: The Explanatory Power of Ideas and Discourse. Annual Review of Political Science, 11, 303 326.

Schneider, S., Nullmeier, F. i Hurrelmann, A. (2007). Exploring the Communicative Dimension of Legitymacy: Text Analytical Approaches. W: A. Hurrelmann, S. Schneider i J. Steffek (red.), Legitymacy in an Age of Global Politics. Basingstoke – New York: Palgrave Macmillan, 126 155.

Schwab-Trapp, M. (2002). Kriegsdiskurse. Die politische Kultur des Kwieges im Wandel 1991 1999. Opladen: Leske + Budrich.

Sokół, W. (1997). Legitymizacja systemów politycznych. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Śliwerski, B. (2011). Współczesna myśl pedagogiczna. Znaczenia, klasyfikacje, badania. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Wodak, R. i Krzyżanowski, M. (2011). Jakościowa analiza dyskursu w naukach społecznych. Przeł. D. Przepiórkowska. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Łośgraf.