O potrzebie umiaru w kulturze nadmiaru
Abstrakt
CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest konceptualizacja cnoty umiarkowania, wskazanie konsekwencji zaniedbania tej sprawności moralnej w kulturze konsumpcji, wyeksponowanie współczesnej etyki cnoty jako perspektywy rozważań nad konsumpcją etyczną.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Przedstawiony problem badawczy dotyczy odpowiedzi na pytania: Czym jest umiarkowanie? Jak brak umiaru w kulturze konsumpcyjnej wpływa na życie ludzi? Jakich praktycznych wskazówek w kwestii etycznej konsumpcji może dostarczyć nam współczesna etyka cnót? Zastosowano metodę analityczno-syntetyczną literatury przedmiotu.
PROCES WYWODU: Na podstawie opracowań naukowych dokonano charakterystyki cnoty umiarkowania, przedstawiono, jak brak umiaru ujawnia się w społeczeństwie konsumpcyjnym i jakie są tego konsekwencje dla rozwoju człowieka. Wykazano użyteczność etyki cnoty dla refleksji nad kształtowaniem cech odpowiedzialnego konsumenta.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Z przeprowadzonych analiz wynika, że umiarkowanie to cnota kontrowersyjna, nie przez wszystkich akceptowana, mimo jej niewątpliwych walorów. Szczególne niezrozumienie dla niej wykazuje społeczeństwo konsumpcyjne, które płaci za to wysoką cenę. Konieczny jest zwrot ku wartościom, które muszą być urzeczywistniane w konkretnych czynach, czyli działaniach człowieka cnotliwego.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Każdy, aby móc realizować się w człowieczeństwie, potrzebuje umiarkowania. Kierowanie się nim jest szczególnie trudne w dobie kultury konsumpcyjnej, gdzie cnotą stało się nabywanie i konsumowanie. Warto pomagać, zwłaszcza młodym, zrozumieć zależności między rozwojem własnym a przejawianymi zachowaniami konsumenckimi. Kluczowa jest zwłaszcza praca na swoim charakterem.
Bibliografia
Budzyńska, D. (2013). Cztery cnoty władcy w De Clementa Seneki Młodszego. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Bylok, F. Moralność i konsumpcja etyczna: dyskusja nad wymiarami etycznymi w konsumpcji. Pozyskano z: http://dspace.uni.lodz.pl:8080/xmlui/handle/11089/25817 (dostęp: 14.11.2020).
Grȕn,A. (2016). Sztuka zachowywania umiaru. Poznań: Wydawnictwo św. Wojciech Dom Medialny.
Hołda, M. (2017). Umiar, praca i jej owoc w społeczeństwach konsumpcyjnych. Logos i Ethos, (45) numer specjalny, 53-68.
Jurczak, D. (2016). Umiarkowanie. Upodobanie do piękna. W: L. Kozłowska (red.), Dominikanie o cnotach. Poznań: Wydawnictwo W drodze, 123-134.
Kiełbasa, J. (1997). Kontrowersje wokół umiarkowania: czy tylko ograniczenie. Znak (3).
Kijas, Z. (2015). Siła charakteru. O wadach i cnotach. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Kotecki, D. (2003). Umiarkowanie. W: M. Mróz (red.), Mądrość życia. W szkole cnót chrześcijańskich. Toruń: Wydawnictwo UMK.
Kołodziejski, K. (2015). Dzika żądza zysku. Rzeczpospolita, 19-20 grudnia, 36-37.
Lewicka-Strzałecka, A. (2018). Etyka konsumenta w perspektywie aretologicznej. Diametros, 56,89-109. Pozyskano z: www.diametros.iphils.uj.edu.pl.
Marody, M. (2014). Jednostka po nowoczesności. Perspektywa socjologiczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Pańpuch, Z. Cnoty i wady. Pozyskano z http://www.ptta.pl/pef/pdf/c/cnotyiwady.pdf (dostęp: 14.11.2020).
Podrez, E. (2004). Cnota. W: B. Szlachta (red.), Słownik społeczny. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Policki, K. (2015). Sztuka mądrego życia: Filozofia mądrości J.I.M. Bocheńskiego. Kraków: Wydawnictwo Salwator.
Ravasi, G. (2012). Powrót do cnót. Kraków: Wydawnictwo Salwator.
Sedláček, T. (2015). Ekonomia dobra i zła. W poszukiwani istoty ekonomii od Gilgamesza do Wall Street.Warszawa: Wydawnictwo Studio EMKA.
Sennet, R. (2006). Korozja charakteru. Osobiste konsekwencje pracy w nowym kapitalizmie. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA.
Sponville, A. (2000). Mały traktat o wielkich cnotach. Przekład H. Lubicz-Trawkowska. Warszawa: Volumen.
Szczepański, J. (1981). Konsumpcja a rozwój człowieka. Wstęp do antropologicznej teorii konsumpcji. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne.
Woroniecki, J. (2013). Katolicka etyka wychowawcza. T. 1. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Zabielski, J. (2015). Roztropność, męstwo, umiarkowanie, i sprawiedliwość jako wyznaczniki chrześcijańskiej moralności: studium tomistyczno-aksjologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Zadykowicz, T. (2013). Umiarkowanie. W: Encyklopedia katolicka. T. XIX. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 1326.
Copyright (c) 2020 Lucyna Smółka
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uwagi dotyczące praw autorskich
Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:
- Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
- Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
