Indywidualizm adolescenta a system wspólnoty rodzinnej w perspektywie psychologicznej

  • Katarzyna Walęcka-Matyja Uniwersytet Łódzki Wydział Nauk o Wychowaniu Instytut Psychologii e-mail: kwalecka@uni.lodz.pl
Słowa kluczowe: indywidualizm, system rodzinny, adolescencja, wsparcie społeczne

Abstrakt

Celem prezentowanych badań było przedstawienie płaszczyzny systemu rodzinnego jako obszaru styczności dwóch typów indywidualizmu – młodzieńczego oraz rodzicielskiego. We współczesnych czasach polska rodzina zmierza w kierunku modelu niezależności, który zakłada wysoki poziom autonomii wszystkich członków rodziny oraz nieznaczące relacje międzyludzkie. W badaniach podjęto próbę udzielenia odpowiedzi na pytanie o kształtującą się w charakterystycznych dla XXI wieku warunkach relację otwartości i poszukiwania wsparcia przez adolescentów u rodziców. W badaniach wykorzystano metodę kwestionariusza wywiadu, za pomocą którego przebadano 172 osób (86 kobiet
i 86 mężczyzn). Średnia wieku badanych osób wynosiła 43 lata. Średni wiek dzieci badanych rodziców zawierał się w granicach od 12. do 16. roku życia. Analizując zebrany materiał empiryczny, stwierdzono, że w dobie kryzysu spójności rodziny nadal w większości stanowi ona oparcie dla poszukującej siebie oraz koncepcji świata młodzieży. Zauważono występowanie zmiennych, cechujących rodziców i rodziny, które facylitują relację otwartości oraz poszukiwania wsparcia przez adolescentów. Należą do nich: wiek rodziców powyżej 40. roku życia, płeć żeńska oraz zamieszkanie na terenach miejskich. Pozostałe zmienne uwzględnione w badaniu (typ związku rodziców, liczba dzieci w rodzinie, poziom wykształcenia rodziców, sytuacja ekonomiczna rodziny) nie były istotne z punktu widzenia przeprowadzonych analiz.

Bibliografia

Ball R.E., Family and Friends: A Supportive Network for Low-Income American Black Families, „Journal of Comparative Family Studies” 1983, nr 14, s. 51-65.

Bronfenbrenner U., Ecology of the family as a context for human development: Research perspectives, „Developmental Psychology” 1986, nr 22, s. 723-742.

Garmezy N., Masten A.S., Tellegen A., The study of stress and competence in children: A building block for developmental psychopathology, „Child Development” 1984, nr 55, s. 97-111.

Giddens A., Nowoczesność i tożsamość, „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.

Górniak J., Wachnicki J., SPSS for Windows, Wydawnictwo SPSS Polska Sp. z o.o., Kraków 2000.

Harwas-Napierała B., Rodzina w kontekście współczesnych zagrożeń, w: Rozwojowe i wychowawcze aspekty życia rodzinnego, red. T. Rostowska, A. Jarmołowska, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2010, s. 11-21.

Harwas-Napierała B., Zmiany w funkcjonowaniu rodziny i ich konsekwencje dla rozwoju rodziców, w: Rodzina a rozwój człowieka dorosłego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, red. B. Harwas-Napierała, Poznań 2003, s. 11-25.

Izdebska J., Dziecko w rodzinie u progu XXI wieku: niepokoje i nadzieje, Wydawnictwo „Trans Humana”, Białystok 2000.

Maslow A., Motywacja i osobowość, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.

Miller P. McC., Lloyd C., Social support and its interactions with personality and childhood background as predictors of psychiatric symptoms in Scottish and American medical students, „Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology” 1991, nr 26, s. 171-177.

Myers D., The funds, friends and faith of happy people, „American Psychologist” nr 55, s. 56-67.

Obuchowska I., Adolescencja, w: Psychologia rozwoju człowieka.

Charakterystyka okresów życia człowieka, tom 2, red. B. Harwas-Napierała, J. Trempała, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009, s. 159-196.

Obuchowska I., Psychologia rozwojowa dla rodziców. Okres dorastania, Wydawnictwo Nasza Księgarnia, Warszawa 1983.

Przetacznik-Gierowska M., Metodologiczne problemy badania procesów rozwoju, w: Psychologia rozwoju człowieka.

Zagadnienia ogólne, t. I, red. M. Przetacznik-Gierowska, M. Tyszkowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002, s. 240-252.

Richardson R.W., Richardson L.A., Najstarsze, średnie, najmłodsze, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 1999.

Rostowska T., Psychologiczne aspekty edukacyjnej funkcji rodziny, w: Rodzina – rozwój – praca. Wybrane zagadnienia, red. T. Rostowska, J. Rostowski, Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Informatyki w Łodzi, Łódź 2002, s. 83-90.

Tyszka Z., System metodologiczny wieloaspektowej integralnej analizy życia rodzinnego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 2001.

Weiss R.L., Relationship of Social Suport and Psychological Well-being, w: The Modern Practise of Community Health, red. H.C. Schulberg, M. Killilea, Jossey-Bass Press, San Francisco 1982, s. 148-162.

Wills T.A., Supportive functions of interpersonal relationships, w: Social support and health, red. S. Cohen, S.L. Syme, Academic Press, New York 1985, s. 61-82.

Ziemska M., Rodzina a osobowość, Wiedza Powszechna, Warszawa 1979.

Opublikowane
2013-12-30
Jak cytować
Walęcka-Matyja, K. (2013). Indywidualizm adolescenta a system wspólnoty rodzinnej w perspektywie psychologicznej. Horyzonty Wychowania, 12(24), 37-58. Pobrano z https://horyzontywychowania.ignatianum.edu.pl/HW/article/view/424