Uniwersytet przedsiębiorczy – herezja czy nowa orientacja uczelni?
Abstrakt
CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest dokonanie identyfikacji możliwych postaw i działań uczelni, które odzwierciedlałyby ich reorientację w kierunku idei uniwersytetu przedsiębiorczego.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: W artykule konfrontujemy założenia uniwersytetu przedsiębiorczego z mocno ugruntowanymi koncepcjami konserwatywnymi. Główny problem to poszukiwanie odpowiedzi na pytanie: w jakim stopniu i w jakich obszarach problemowych idea uniwersytetu przedsiębiorczego może wyznaczyć nowe kierunki rozwoju polskich uczelni? Fundamentem teoretycznym są wykonane studia literaturowe, które objęły prace krajowe i zagraniczne, a część empiryczna artykułu bazuje na przeprowadzonych badaniach empirycznych przedsiębiorczości polskich uczelni oraz wieloletniej obserwacji uczestniczącej środowiska akademickiego w Polsce.
PROCES WYWODU: Pokazano powstanie i założenia koncepcji uniwersytetu przedsiębiorczego pozostającej w opozycji do idei klasycznej (humboldtowskiej), następnie zaprezentowano własną propozycję atrybutów uniwersytetu, które pozwoliłyby określić go mianem „przedsiębiorczego”, dalej – na podstawie badań empirycznych – sformułowano skrótową ocenę polskich uczelni na tle modelu uniwersytetu przedsiębiorczego, aby w finale dokonać syntetycznego porównania cech uniwersytetu tradycyjnego i uniwersytetu przedsiębiorczego.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Wynikiem badań jest opracowanie atrybutów przedsiębiorczości uniwersytetu, a następnie zestawienie cech przypisywanych koncepcjom uniwersytetu tradycyjnego oraz uniwersytetu przedsiębiorczego. W konkluzji stwierdzono, iż współczesne uniwersytety będą tworzyć modele mieszane, łączące tradycyjne role i wartości z cechami uniwersytetu przedsiębiorczego.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Wnioski wskazują praktyczne warunki reorientacji polskich uczelni w kierunku modelu uniwersytetu przedsiębiorczego, sugerują obszary, w których idea uniwersytetu przedsiębiorczego może wyznaczyć nowe kierunki rozwoju polskich uczelni.
Bibliografia
Antonowicz, D. (2005). Uniwersytet przyszłości. Wyzwania i modele polityki. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
Burawski, D. (red.). (2013). Uniwersytet trzeciej generacji. Stan i perspektywy rozwoju. Poznań: Wydawnictwo Europejskie Centrum Wspierania Przedsiębiorczości.
Clark, B.R. (1998). Creating Entrepreneurial University: Organizational pathways of transition. Paris: International Association of Universities.
Clark, B.R. (2004). Sustaining Change in Universities. Continuities in case studies and concepts. The Society for Research into Higher Education.
Denek, K. (2015). Edukacja jutra. Drogowskazy – aksjologia – osobowość. Sosnowiec: Oficyna Wydawnicza Humanitas.
Etzkowitz, H. i Leydesdorff, L. (1999, Summer). The future location of research and technology transfer. Journal of Technology Transfer, 24 (2-3),111-123.
Etzkowitz, H., Webster, A., Gebhart, C. i Terra, B.R.C. (2000). The future of the university and the university of the future: Evolution of ivory tower to entrepreneurial paradigm. Research Policy, 29, 313-330.
Etzkowitz, H. (2004). The evolution of the entrepreneurial university. International Journal of Technology and Globalisation, vol. 1, 78-91.
Etzkowitz, H., (2013, September). Anatomy of the entrepreneurial university. Social Science Information, vol. 52, 486-511.
Fayolle, A. i Redford, D.T. (Eds.). (2015). Handbook of the Entrepreneurial University, Cheltenham, UK: EE – Edward Elgar.
Gorzelak, G. (2009). Uniwersytet przedsiębiorczy. Forum Akademickie, 1. Pozyskano z: https://forumakademickie.pl/fa/2009/01/uniwersytet‑przedsiębiorczy.
Gumport, P.J. (2000). Academic restructuring: organizational change and institutional imperatives. Higher Education, 39.
Jóźwiak, J. (2003). Model uczelni przedsiębiorczej a model tradycyjny – doświadczenia polskie. Nauka i Szkolnictwo Wyższe, 1.
Kizwalter, T. (2014). Wielka rewolucja uczelniana. Uniwersytety – 700 lat sporów. Polityka, wydanie specjalne, 4, 52-56.
Kozłowski, J. (2001). Przedsiębiorcze uniwersytety, Forum Akademickie, 2. Pozyskano z: http://www.forumakad./archiwum/2000/02/artykuly/09-agora.htm.
Krajewska‑‑ Smardz, A. (2012). Cele i korzyści budowania relacji szkoły wyższej z absolwentami. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 711, 383-398.
Kukliński, A. (2003). Gospodarka oparta na wiedzy – społeczeństwo oparte na wiedzy – trajektoria regionalna. Nauka i Szkolnictwo Wyższe, vol. 2, 22, 55-61.
Melosik, Z. (2012). Uniwersytet a komercjalizacja. Rekonstrukcja zachodniej debaty. Kultura – Społeczeństwo – Edukacja, 1, 21-34.
Nowaczyk, G. i Sobolewski D. (red.). (2011). Marketing w szkole wyższej. Przemiany w orientacji marketingowej. Poznań: Wydawnictwo WSB.
Pluta‑Olearnik, M. (red.). (2009). Przedsiębiorcza uczelnia i jej relacje z otoczeniem. Warszawa: Difin.
Pluta‑Olearnik, M., International orientation in the strategy of scientific and research institutions. Marketing of Scientific and Research Organizations, Scientific Journal published by The Institute of Aviation, 226, 39-51.
Potulicka, E. i Rutkowiak, J. (2010). Neoliberalne uwikłania edukacji. Kraków: Impuls Oficyna Wydawnicza.
Przedsiębiorczość akademicka (rozwój firm spin‑off, spin‑out) – zapotrzebowanie na szkolenia służące jej rozwojowi. (2009). Badanie zrealizowane w ramach projektu własnego PARP, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa.
The whole world is going to university. (2015, March 28). The Economist.
Wissema, J.G. (2005). Technostarterzy – dlaczego i jak? Warszawa: Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości.
Woźnicki, J. (1999). Założenia ustrojowe publicznej instytucji akademickiej. W: J. Woźnicki (red.), Model zarządzania publiczną instytucją akademicką. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
Copyright (c) 2016 Horyzonty Wychowania
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uwagi dotyczące praw autorskich
Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:
- Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
- Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
