English
Język Polski
Demokracja bezpośrednia w Polsce jako instrument populistycznej polityki
Joanna Małgorzata Dzwończyk
Abstrakt
CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest pokazanie zależności między stosowaniem instrumentów demokracji bezpośredniej a populizmem w Polsce.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Podstawowym zagadnieniem jest wykazanie instrumentalnego wykorzystywania instytucji referendum i obywatelskiej inicjatywy referendalnej do realizacji bieżących interesów politycznych zarówno przez partie sprawujące władzę, jak i te pozostające w opozycji, co prowadzi do uprzedmiotowienia społeczeństwa i ułatwia populistyczne oddziaływania. W tekście odwołano się do koncepcji dwóch populizmów – populizmu polityków i populizmu wyborców oraz metody analizy przypadku – którą zastosowano w odniesieniu do pięciu przeprowadzonych po 1989 r. referendów ogólnokrajowych i dziesięciu, podjętych w tym samym okresie, obywatelskich inicjatyw mających na celu doprowadzenie do zarządzenia przez Sejm referendum ogólnokrajowego.
PROCES WYWODU: Wychodząc od wskazania wspólnej podstawy demokracji i populizmu, jaką jest lud, wskazano, że populizm cechuje się instrumentalnym podejściem do obywateli, których głos jest przez polityków słuchany, ale i często generowany tylko wtedy, gdy uznają go za przydatny do realizacji ich interesów.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Przeprowadzona analiza pokazała, iż uzasadnione jest twierdzenie o instrumentalnym traktowaniu obu omawianych form demokracji bezpośredniej, co sprzyja populizmowi polityków, wzmacniając jednocześnie populizm wyborców.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Odwoływanie się przez polskich polityków do instytucji demokracji bezpośredniej, jaką jest referendum i obywatelska inicjatywa referendalna, ma charakter wybiórczy i cechuje się daleko posuniętym egoistycznym pragmatyzmem, który ma z tych instrumentów uczynić narzędzie uprawomocnienia podejmowanych przez nich decyzji.
Słowa kluczowe
populizm ; demokracja ; demokracja bezpośrednia ; referendum
Szczegóły
Bibliografia
Statystyki
Autorzy
Zasady cytowania
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uwagi dotyczące praw autorskich
Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:
- Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
- Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych: