Data publikacji : 2013-06-30

Myśl reformatorska Sejmu Czteroletniego w świetle dylematów zachodniego republikanizmu XVIII wieku. Zarys problematyki*

Rafał Lis



Dział: ARTYKUŁY TEMATYCZNE / THEMATIC ARTICLES

Abstrakt

W artykule podejmuje się próbę rozpoznania najważniejszych  dla  przeobrażeń  tradycji  republikańskiej rozwiązań zachodniej myśli politycznej XVIII wieku. Za sprawą zrozumienia znaczenia handlu  i wyzwań nowoczesnej państwowości miała ona odchodzić od inspirujących ją dotąd ideałów starożytnego obywatelstwa. Kolejnym zasadniczym celem artykułu jest ukazanie na tym tle możliwości polskiego republikanizmu, głównie tak zwanej myśli reformatorskiej. Przedstawia się tu w pierwszej kolejności paradoksy nowoczesności  i republikanizmu. Są one znajdowane – zgodnie zresztą z niektórymi wskazówkami Johna G.A. Pococka – w twórczości Monteskiusza, filozofów szkockiego Oświecenia, wreszcie amerykańskich federalistów, faktycznych wyrazicieli nowego republikanizmu. Wskazane rozstrzygnięcia dostarczają ram porównawczych dla przyjrzenia się polskim zmaganiom z nowoczesnością. Są one przedstawione na przykładzie myśli ks. Hugona Kołłątaja, jednego z najbardziej znaczących pisarzy, autora słynnych w początkach Sejmu Czteroletniego Listów anonima. Okaże się, że myśl ta wykazuje właściwe dla teoretyków zachodnich
zainteresowania możliwościami ekonomii i rządności, niemniej ujawnia – pomimo opozycji wobec głosicieli dawnego republikanizmu szlacheckiego, chętnie wspierających się autorytetem Jean-Jacques’a Rousseau – wiele oznak typowej wymowy republikańskiej. Będzie ją można w każdym razie uznać za jedną z prób odpowiedzi polskiego republikanizmu na wyzwania nowoczesności.

 



Słowa kluczowe

republikanizm ; tradycja obywatelska ; społeczeństwo handlowe ; nowoczesność



Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Wskaźniki altmetryczne


Licencja

Uwagi dotyczące praw autorskich

Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:

  1. Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
  2. Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.

Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:

 


Redakcja czasopisma
Horyzonty Polityki

email: horyzonty@ignatianum.edu.pl
email: horyzonty.polityki@ignatianum.edu.pl
tel. +48 12 3999 651
O platformie:
Copyright 2019 by Uniwersytet Ignatianum w Krakowie
OJS Support and Customization by LIBCOM
Platform & workfow by OJS/PKP