Strategie rozwoju Polski: analiza systemu, wyzwania i rekomendacje

Marcin Zwierżdżyński

Data publikacji : 2015-10-01

Tom 6 Nr 16 (2015)

Strategie rozwoju Polski: analiza systemu, wyzwania i rekomendacje

Marcin Zwierżdżyński

Dział: ARTYKUŁY TEMATYCZNE / THEMATIC ARTICLES

Abstrakt

Celem artykułu jest wielopoziomowa analiza systemu strategicznego zarządzania polityką rozwoju w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem wyzwań, przed którymi stoi, oraz rekomendacji w zakresie jego usprawnienia. Artykuł składa się z ośmiu części: wprowadzenia (zdefiniowanie systemu zarządzania polityką rozwoju i pojęcia strategii), rysu historycznego (formowanie się polityki rozwoju w Polsce po roku 1990), kontekstu instytucjonalnego (wskazanie na głównych aktorów polityki rozwoju w Polsce), podstaw prawnych (omówienie najważniejszych regulacji, na których opiera się polski system strategii rozwoju), dokumentów strategicznych (analiza najważniejszych wytycznych strategicznych oraz właściwych strategii rozwoju: ogólnopolskich i sektorowych) oraz instrumentów wdrożeniowych (głównie programów operacyjnych, wieloletnich i wojewódzkich). W przedostatniej części, poprzedzającej zakończenie, przedstawiono 10 wyzwań, przed jakimi stoi polski system zarządzania polityką rozwoju, wraz z rekomendacjami, które pozwolą na stawienie im czoła.

Słowa kluczowe

rozwój Polski ; strategia rozwoju ; polityka rozwoju ; zarządzanie strategiczne ; zarządzanie publiczne ; zarządzanie polityką rozwoju ; rozwój państwa ; wyzwania rozwojowe

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Wskaźniki altmetryczne

Licencja

Uwagi dotyczące praw autorskich

Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:

Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.

Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:

Bibliografia

Anderson, J.E., 2011, Public Policymaking, Wadsworth Cengage Learning, Boston.

Birkland, T., 2011, An Introduction to the Policy Process. Theories, Concepts, and Models of Public Policy Making, M.E. Sharpe, Armonk, New York–London.

Boni, M., 2011, Polska 2030: spójność regionalna jako wyzwanie dla strategicznego zarządzania rozwojem, w: Strategicznie dla rozwoju. Polityka rozwoju w zintegrowanym podejściu, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego,

Warszawa, s. 28-30.

Bosiacki, A., 2010, Strategiczne zarządzanie w sferze publicznej a zagadnienia teorii prawa. Cele i kierunki ewolucji, w: Bosiacki, A., Izdebski, H., Nelicki, A., Zachariasz, I., (red.), Nowe zarządzanie publiczne i public governance w Polsce i w Europie, Liber, Warszawa.

Bruszt, L., 2008, Wielopoziomowe zarządzanie – warianty wschodnie. Wyłaniające się wzorce zarządzania rozwojem regionalnym w nowych państwach członkowskich, „Zarządzanie Publiczne”, nr 1, s. 5-22.

Bryson, J.M., 2004, Strategic planning for public and nonprofit organizations. A guide to strengthening and sustaining organizational achievement, San Francisco.

Cybulska, R., 2012, Kontrakt wojewódzki. Studium administracyjnoprawne, Beck, Warszawa.

Europa 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu, 2010, Komisja Europejska, Bruksela.

Franek, S., 2012, Programy wieloletnie jako przykład stosowania wieloletniego planowania budżetowego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, nr 54, s. 29-41.

Gałecka, M., 2013, Struktura i poziom dotacji celowych w dochodach samorządu terytorialnego, „Zarządzanie i Finanse”, nr 3, s. 87-98.

Gawroński, H., 2010, Zarządzanie strategiczne w samorządzie lokalnym, Wolters Kluwer, Warszawa.

Gąciarz, B., Bartkowski, J., 2012, Samorząd a rozwój.

Instytucje, obywatele, podmiotowość, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.

Geodecki, T., i in., 2012, Kurs na innowacje. Jak wyprowadzić Polskę z rozwojowego dryfu?, Fundacja GAP, Warszawa.

Gorzelak, G., Kozak, M.W., 2012, Regionalny wymiar strategicznego programowania rozwoju, w: Górniak, J., Mazur, S., (red.), Zarządzanie strategiczne rozwojem, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, s. 115-142.

Grosse, T.G., 2012, Polski model polityki rozwoju a polityka Unii Europejskiej, w: Górniak, J., Mazur, S., (red.), Zarządzanie strategiczne rozwojem, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, s. 143-161.

Hausner, J., 2007, Pętle rozwoju. O polityce gospodarczej lat 2001-2005, Scholar, Warszawa.

Hoffmann, T., 2006, Wykorzystanie programów pomocowych i przedakcesyjnych Wspólnoty Europejskiej w Polsce w latach 1990-2001, Adam Marszałek, Toruń.

Izdebski, H., 2012, Ramy prawne dla prowadzenia polityki rozwoju, w: Górniak, J., Mazur, S., (red.), Zarządzanie strategiczne rozwojem, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, s. 39-52.

Jasiecki, K., 2010, Dryf zamiast strategii?, w: Kozłowski, P., Domański, H., (red.), Po 20 latach. Polska transformacja z perspektywy ekonomicznej, socjologicznej i prawniczej, INE PAN, Warszawa, s. 185-194.

Kaczor, T., Mackiewicz-Łyziak J., Michniewicz M., 2012, Wpływ realizacji polityki spójności na kształtowanie się głównych wskaźników dokumentów strategicznych NPR 2004-2006 i NSS 2007-2013, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Warszawa.

Kaplan, R.S., Norton, D.P., 2010, Wdrażanie strategii dla osiągnięcia przewagi konkurencyjnej, Wydawnictwa Profesjonalne PWN, Warszawa.

Kolczyński, M., Żuber, P., (red.), 2011, Nowy paradygmat rozwoju – najnowsze trendy i perspektywy polityki regionalnej, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa.

Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju 2030, 2011, Załącznik do uchwały nr 239 Rady Ministrów z dnia 13 grudnia 2011 r. (poz. 252).

Kozak, M.W., 2012, Współczesne problemy rozwojowe – reakcja instytucjonalna – niespełnione nadzieje?, w: Jarosz, M., (red.), Instytucje: konflikty i dysfunkcje, Oficyna Naukowa, Warszawa, s. 178-209.

Kożuch, B., 2003, Typologie strategii organizacji publicznych, w: Klasik, A. (red.), Zarządzanie rozwojem lokalnym i regionalnym w kontekście integracji europejskiej, Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, z. 208, s. 131-140.

Kuźniar, R., 2005, Polityka i siła. Studia strategiczne – zarys problematyki, Scholar, Warszawa.

Łaski, K., 2010, Zbyt kruchy rozwój, w: Kozłowski, P., Domański, H. (red.), Po 20 latach. Polska transformacja z perspektywy ekonomicznej, socjologicznej i prawniczej, INE PAN, Warszawa, s. 177-184.

Majone, G., 2004, Dowody, argumenty i perswazja w procesie politycznym, Scholar, Warszawa.

Mulgan, G., 2009, The art of public strategy. Mobilizing power and knowledge for the common good, Oxford University Press, Oxford – New York.

Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013 wspierające wzrost gospodarczy i zatrudnienie – Narodowa Strategia Spójności, 2007, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa.

Nowak-Far, A., 2010, Model zarządzania gospodarką w Unii Europejskiej w dobie zmian, w: Adamowski, J., Wojtaszczyk, K.A., (red.), Strategie rozwoju Unii Europejskiej, Uniwersytet Warszawski, Warszawa, s. 317-349.

Nowy model zarządzania rozwojem. Strategia, instytucje i aktorzy, 2011, w: Strategicznie dla rozwoju. Polityka rozwoju w zintegrowanym podejściu, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, s. 6-27.

Ocena rządowych dokumentów strategicznych przyjętych w latach 1989-2006, 2007, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej, Warszawa.

Olejniczak, K., Mazur, S., 2014, Wnioski z przeglądu systemów programowania strategicznego w wybranych krajach UE oraz OECD, w: Lendzion, B., Mazur, S., Olejniczak, K., (red.), Przegląd systemów programowania strategicznego w wybranych krajach UE oraz OECD, Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, Warszawa, s. 7-14.

Pawłowska, A., Gąsior-Niemiec, A., Kołomycew, A., Kotarba, B., 2013, System realizacji strategii rozwoju województwa, CeDeWu, Warszawa.

Plan działań służących realizacji Strategii Rozwoju Kraju 2020, 2013, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa.

Plan uporządkowania strategii rozwoju, 2012, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa.

Płoskonka, J., Szlachta, J., Zaleski, J., 2012a, System finansowania polityki rozwoju, w: Górniak, J., Mazur, S., (red.), Zarządzanie strategiczne rozwojem, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, s. 105-113.

Płoskonka, J., Szlachta, J., Zaleski, J., 2012b, Układ instytucjonalny i aktorzy polityki rozwoju, w: Górniak, J., Mazur, S., (red.), Zarządzanie strategiczne rozwojem, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, s. 53-69.

Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności. Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju, 2013, Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, Warszawa.

Polska 2030. Wyzwania rozwojowe, 2009, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Warszawa.

Regulski, J., 2011, Samorząd terytorialny: ku nowym formom zarządzania rozwojem, w: Strategicznie dla rozwoju. Polityka rozwoju w zintegrowanym podejściu, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, s. 66-68.

Sadowski, Z., 2009, Transformacja a perspektywy rozwoju gospodarczego Polski, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, z. 2, s. 201-211.

Sługocki, W., 2011, Strategia średniookresowa rozwoju w kontekście nowej polityki spójności i europejskiej debaty budżetowej, w: Strategicznie dla rozwoju. Polityka rozwoju w zintegrowanym podejściu, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, s. 32-34.

Sprawozdanie z wdrażania „Planu działań służących realizacji Strategii Rozwoju Kraju 2020” w roku 2013, 2014, Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, Warszawa.

Strategia Lizbońska – droga do sukcesu zjednoczonej Europy, 2002, Departament Analiz Ekonomicznych i Społecznych Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej, Warszawa.

Strategia Rozwoju Kraju 2020. Aktywne społeczeństwo, konkurencyjna gospodarka, sprawne państwo, 2012, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa.

Strategiczne Wytyczne Wspólnoty, 2006, Decyzja Rady z dnia 6 października 2006 r. w sprawie strategicznych wytycznych Wspólnoty dla spójności (2006/702/WE).

Sulmicka, M., 2012, Nowy model programowania polityki rozwoju w Polsce, „Prace i Materiały Instytutu Rozwoju Gospodarczego SGH”, nr 88, s. 255-284.

Swianiewicz, P., Krukowska, J., Lackowska, M., Mielczarek, A., 2010, Nie-strategiczne zarządzanie rozwojem? Mechanizmy zarządzania środkami ZPORR na poziomie regionalnym a skuteczność realizacji celów rozwojowych, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, Werner, A., 2010, A Guide to Implementation Research, The Urban Institute Press, Washington.

Wiszniowski, R., 2013, Zintegrowane zarządzanie strategiczne rozwojem państwa. Doświadczenia polskie, Adam Marszałek, Toruń.

Założenia systemu zarządzania rozwojem Polski, 2009, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego we współpracy z Kancelarią Prezesa Rady Ministrów i Zespołem Doradców Strategicznych Prezesa Rady Ministrów, Warszawa.

Zawicki, M., 2012, Implementacja polityk i programów publicznych, w: Górniak, J., Mazur, S. (red.), Zarządzanie strategiczne rozwojem, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, s. 221-238.