Dziedzictwo wojny algierskiej w kulturze politycznej niepodległej Algierii

Rafał Kobis

Data publikacji : 2015-06-29

Tom 6 Nr 15 (2015)

Dziedzictwo wojny algierskiej w kulturze politycznej niepodległej Algierii

Rafał Kobis

Dział: ARTYKUŁY TEMATYCZNE / THEMATIC ARTICLES

Abstrakt

Celem artykułu jest przedstawienie charakterystycznych elementów kultury politycznej jednego z krajów tak zwanego Trzeciego Świata – Algierii. Państwo to uzyskało niepodległość po 132 latach francuskiej obecności w wyniku ośmioletniej wojny o niepodległość z lat 1954-1962. Dziedzictwo walki o niepodległość jest wciąż żywe w świadomości i pamięci historycznej Algierczyków, co ma przełożenie na kulturę polityczną w kraju.

Artykuł rozpoczyna się od analizy pojęć „pamięć” i „historia” w perspektywie północnoafrykańskiej. Autor stawia tezę, iż to właśnie subiektywna pamięć społeczna jest głównym źródłem świadomości mieszkańców regionu. Opiera się ona w głównej mierze na symbolice historycznej lub słowach-symbolach.

Następnie autor analizuje państwowy dyskurs historyczny, poczynając od 1962 roku. Stwierdza, że państwo jest głównym kreatorem polityki historycznej i używa jej do bieżącej rywalizacji historycznej. Jednym z najważniejszych elementów legitymizujących reżim polityczny jest edukacja historyczna.

Analizie poddane zostały również opozycyjne względem władz w Algierze dyskursy historyczne, tj. islamistyczny – reprezentowany przez ugrupowania fundamentalistyczne oraz berberyjski – reprezentowany przez ugrupowania laickie.

Artykuł kończą wnioski, w których autor stwierdza, iż dziedzictwo wojny o niepodległość stanowi jeden z fundamentów kultury politycznej w Algierii.

Słowa kluczowe

Algieria ; wojna algierska ; historia ; pamięć historyczna ; walka polityczna

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Wskaźniki altmetryczne

Licencja

Uwagi dotyczące praw autorskich

Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:

Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.

Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:

Bibliografia

Abbas, F., 1984, L'indépendance confisquée. 1962-1978, Flammarion, Paris.

Ageron, C.R., 1995, Les supplétifs Algériens dans l'armée française pendant la guerre d'Algérie, „Vingtième Siècle. Revue d'histoire”, nr 48, s. 3-20.

Ait Kaki, M., 2003, Les Etats du Maghreb face aux revendications berbères, „Politique étrangère”, nr 1, s. 103-118.

Ali Benali, Z., 2004, Les ancêtres fondateurs: Élaborations symboliques du champ intellectuel algérien (1945-1954), „Insaniya. Revue algérienne d'anthropologie et de sciences sociales”, nr 25-26, s. 201-214.

Amrouche, N., 2009, De la revendication kabyle à la revendication amazighe: d’une contestation locale à une revendication globale , „L’Année du Maghreb”, nr V , 2009, s. 145-161.

Arkoun, M., 1992, Algérie 1993. Réflexions sur un destin historique, „Revue du monde musulman et de la Méditerranée”, nr 65, s. 197-207.

Assman, A., 2014, Między historią a pamięcią. Antologia, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

Bessaoud, M.A., 1966, Le F.F.S., espoir et trahison, CNRS Éditions, Tizi Wuzu 1996.

Brahimi, A., 2001, Aux origines de la tragédie algérienne (1958-2000) Témoignage sur "Hizb França", Hoggar & The Centre for Maghreb Studies, Genève.

Bras, J.P., 2007, Indépendance nationale et nationalisation des élites en Tunisie, w: Élites et société : Algérie et Égypt, Lardjane O., Casbah Éditions, Algier 2007.

Bras, J.P., 2008, Introduction : la mémoire, idiome du politique au Maghreb, „L’Année du Maghreb ”, nr IV, s. 5-26.

Bensadoun, M., 2007, The (Re)fashioning of Moroccan National Identity, w: Maddy-Weitzman, B., Zisenwine, D., (red.), The Maghrib in the New Century. Identity, Religion and Politcs, University Press of Florida, Tampa.

Carlier, O., 1997, Scholars and Politicians: An Examination of the Algerian View of Algerian Nationalism, w: Maddy-Weitzman, B., Zisenwine, D., (red.), The Maghrib in the New Century. Identity, Religion and Politcs, University Press of Florida, Tampa.

Cazeaux, M., 2013, Algérie 2012. Célébrer l’Indépendance sans les Algériens, „L’Année du Maghreb”, nr IX, s. 9-26.

Dejeux, J., 1983, De l'éternel méditerranéen à l'éternel Jugurtha: Mythes et contre-mythes, „Studi magrebini”, nr 14, s. 67-162.

Gadant, M., 1988, Islam et nationalisme en Algérie, d'après El Moudjahid, organe central du FLN, de 1956 à 1962, L’Harmattan, Paris.

Gellner, E., 2009, Narody i nacjonalizm, Difin, Warszawa.

Hill, J.N.C., 2009, Identity in Algerian Politics: The Legacy of Colonial Rule, Lynne Rienner Pub, London.

Hobsbawm, E., 2008, Masowa produkcja tradycji: Europa, lata 1870-1914, w: Hobsbawm E., Ranger T., (red), Tradycja wynaleziona, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.

Ilikoud, O., 2006, FFS et RCD : partis nationaux ou partis kabyles?, „Revue des mondes musulmans et de la Méditerranée”, nr 111-112.

Kapuściński, R., 2006, Algieria zakrywa twarz, w: tenże, Wojna futbolowa, Czytelnik, Warszawa.

Kasznik-Christian, A., 2001, Wojna Algierska 1954-1862. U źródeł niepodległej panstwowości, Ibidem, Łódź.

Kobis, R., 2014, Jouets de l’Histoire – zapomniana historia Harkis, „Studia Bliskowschodnie”, nr 1 (8).

Labat, S., 1995, Les islamistes algériens. Entre les urnes et le maquis, Éditions du Seuil, Paris.

La Charte d'Alger, 1964, <http://www.el-mouradia.dz/francais/symbole/textes/symbolefr.htm> (dostęp: 01.03.2015).

Lacoste-Dujardin, C., 2001, Géographie culturelle et géopolitique en Kabylie La révolte de la jeunesse kabyle pour une Algérie démocratique, „Hérodote”, nr 103 , s. 57-91.

Lacoste-Dujardin, C., 2006, «Un effet du « postcolonial» : le renouveau de la culture kabyle, „Hérodote”, nr 120, s. 96-117.

La Déclaration du Congrès de Tripoli, 1962, <http://www.el-mouradia.dz/francais/symbole/textes/symbolefr.htm> (dostęp: 01.03.2015).

Larémont, R.R., 2000, Islam and the Politics of Resistance in Algeria, 1783-1992, Africa World Press, London.

Lazreg, M., 2009, Isamism and the Recolonization of Algeria, w: Ahmida, A.A., (red.), Beyond Colonialism and Nationalism in the Maghrib. History, Culture and Politics, Palgrave Macmillan, New York.

lematin.dz, 2012, FFS : Ali Laskri qualifie le RCD de „harki du système”, <http://www.lematindz.net/news/7524-ffs-ali-laskri-qualifie-le-rcd-de-harki-du-systeme.html> (dostęp: 01.03.2015).

Moussaoui, A., 2000, Algérie, la guerre rejouée, „La pensée de midi”, nr 3, s. 28-37.

McDougall, J., 2006a, History and the Culture of Nationalism in Algeria, Cambridge University Press, Cambridge.

McDougall, J., 2006b, Martyrdom and Destiny: The Inscription and Imagination of Algerian History, w: Makdisi U., Silverstein P.A., (red.), Memory and Violence In the Middle East and North Africa, Bloomington.

Mortimer, R., 2007, Algerian Identity and Memory, w: Maddy-Weitzman, B., Zisenwine, D., (red.), The Maghrib in the New Century. Identity, Religion and Politcs, University Press of Florida, Tampa.

Niedziela, S., 2013, Fundamentalizm muzułmański w Algierii. Znaczenie wewnętrzne i oddziaływania międzynarodowe, Dom Wydawniczy DUET, Toruń.

Pervillé, G., 1994, La "francisation" des intellectuels algériens : histoire d’un échec ?, w: Gordon, D.C., (red.), Franco-Arab encounters: studies in memory of David C. Gordon, American University of Beirut, Beirut.

Pervillé, G., 1997, Histoire de l’Algérie et mythes politiques algériens : du "parti de la France" aux "anciens et nouveaux harkis", w: Ageron, C.R., (red.), La guerre d’Algérie et les Algériens, 1954-1962, Editions Armand Colin, Paris.

Pervillé, G., 2003, La production de l’histoire de l’Algérie, en Algérie et en France, après la décolonisation, w: Dulucq, S., Zytnicki, C., (red.), Décoloniser l’histoire? De "l’histoire coloniale" aux histoires nationales en Amérique latine et en Afrique (XIXème-XXème siècles), Publications de la Société française d’histoire d’Outre-mer, Paris.

Remaoun, H., 2006, Sciences sociales, pratiques historiographiques et politique dans le Monde arabe contemporain: le cas de l’Algérie, „Insaniya. Revue algérienne d'anthropologie et de sciences sociales”, nr 32-33, s. 231-246.

Remaoun, H., 2008, L’enseignement de la Guerre de libération nationale (1954-1962), dans les anciens et nouveaux manuels algériens d’histoire. Un enjeu pour l’affirmation d’une culture de la citoyenneté, „Trema”, nr 29, s. 5-19.

Roberts, H., 1993, The FLN : French conceptions, Algerian realities, w: Joffe, G., (ed.), North Africa: Nation, State and Region, Routledge, London/New York.

Serres, T., 2013, La « jeunesse algérienne » en lutte. Du rôle politique conflictuel d'une catégorie sociale hétérogène , „Revue des mondes musulmans et de la Méditerranée”, nr 134, s. 213-230.

Soufi, F., 2006, En Algérie : l’histoire et sa pratique, w: Remoun, H., Bergaoui, S. (red.), Savoirs historiques au Maghreb. Constructions et usages, Éditions CRASC, Algier 2006.

Souiah, S.A., 2012, Algérie : itinéraire de 50 ans d'indépendance, „Confluences Méditerranée”, nr 81, s. 9-26.

Tigha, A., 2006, L’indemnisation des « patriotes », ou l’achat du silence des « harkis du DRS », <http://www.algeria-watch.org/fr/mrv/mrvmili/tigha_patriotes.html> (dostęp: 18.02.2015).

Topolski, J., 1981, O pojęciu świadomości historycznej, w: Topolski, J., (red.), Świadomość historyczna Polaków, Łódź.

Touati, H., 1997, Algerian Historiography in the Nineteenth and Early Twentieth Centuries: From Chronicle to History, w: Le Gall M., Perkins K. (red.), The Maghrib in Question. Essays in History and Historiography, University of Texas Press, Austin.

Zineb Ali Benali, 2004, Les ancêtres fondateurs : Élaborations symboliques du champ intellectuel algérien (1945-1954), „Insaniyat”, nr 25-26, s. 201-214.

Vatin, J.C., Leca, J., 1975, L'Algérie politique: institutions et régime, Presses de la Fondation nationale des sciences politiques, Paris.