TY - JOUR AU - Szlachta, Bogdan PY - 2016/12/21 Y2 - 2024/03/29 TI - Późnośredniowieczne próby uzasadniania niezależności prawodawczej JF - Horyzonty Polityki JA - HP VL - 7 IS - 19 SE - ARTYKUŁY VARIA/ARTICLES VARIA DO - UR - https://horyzontypolityki.ignatianum.edu.pl/HP/article/view/730 SP - 135-150 AB - CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest przedstawienie koncepcji hierokratyzmu wypracowanej przez kanonistów w XII‑XIII w. Stanowiła ona kontynuację projektu uzasad­niającego nie tylko niezależność prawodawczą Kościoła rzymskiego, ale i pretensje do uniwersalnego prymatu prawodawczego papieża.PROBLEM I METODY BADAWCZE: Koncepcja hierokratyzmu została zaatakowana zarówno przez zwo­lenników uniwersalistycznych pretensji cesarza, jak i przez obrońców niezależności partykularnych bytów politycz­nych. Choć część autorów przełomu XIII/XIV w. (Jan z Pa­ryża) wciąż odwoływała się do koncepcji dualistycznej, wykluczającej podobne pretensje, większość opowiadała się już za hierokratyzmem (Idzi Rzymianin) lub za nieza­leżnością od papiestwa i cesarstwa partykularnych „mo­narchii narodowych” lub „republik”.PROCES WYWODU: Poszukiwania tzw. postglosatorów (Baldus de Ubaldis), zmierzające do uzasadnienia niezależności prawodawczej republik północno­włoskich, miały przygotowywać popularny w czasach nowożytnych koncept „suwerenności zewnętrznej”.WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Jakkolwiek poszukiwania postglosato­rów zmierzały w innym kierunku niż analizy kanonistów, niemniej złożenie ich ustaleń zdaje się istotnym elementem procesu zmierzającego do ukształtowania typowej dopiero dla nowożytności koncepcji suwerenności.WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Niezwykle ważna koncep­cja prawna i polityczna wypracowana w XIV w. była doniosła nie tylko z punktu widzenia Kościoła, lecz również innych bytów politycznych w okresie późnego średniowiecza i w początkach ery nowożytnej, zwłaszcza w epoce renesansu.  ER -