Abstrakt

Artykuł podejmuje próbę określenia miejsca i znaczenia izb wyższych we współczesnych systemach parlamentarnych państw demokratycznych. Punktem wyjścia podjętych rozważań jest fundamentalna w demokracji parlamentarnej zasada głosząca, że o pozycji ustrojowej organu przedstawicielskiego decyduje stopień jego wyborczej legitymacji. Stąd też wiele miejsca poświęcono procedurom wyłaniania obecnych izb wyższych oraz temu, jak te procedury korelują z posiadanymi przez poszczególne izby wyższe kompetencjami. Artykuł dzieli się na dwie części. W pierwszej dokonano porównania dwóch odmiennych modeli dwuizbowości parlamentu – bikameralizmu asymetrycznego (typowego dla Europy i państw tzw. systemu westminsterskiego) oraz bikameralizmu symetrycznego (charakterystycznego dla USA, państw Ameryki Łacińskiej i Australii). Druga część w całości dotyczy istotnej problematyki funkcjonowania bikameralizmu w Wielkiej Brytanii. Przedstawiono w niej  najważniejsze etapy ewolucji i mechanizmy działania obecnych brytyjskich instytucji parlamentarnych, uznając, że są to zagadnienia zasługujące na szerszą, odrębną analizę.  Po pierwsze dlatego, że parlamentaryzm brytyjski odegrał ważną rolę w kształtowaniu instytucji przedstawicielskich w licznych dawnych koloniach brytyjskich. Po drugie ze względu na wyjątkowo anachroniczny tryb powoływania i skład brytyjskiej Izby Lordów, w której wciąż z urzędu zasiadają osoby piastujące funkcje religijne i posiadające dziedziczne tytuły szlacheckie. Artykuł wieńczą rozważania o proponowanych w ostatnich latach reformach Izby Lordów.