Dylematy sumienia „katolików w potrzasku”*

  • Paweł Kaźmierczak adiunkt Akademia Ignatianum w Krakowie; Wydział Pedagogiczny; Instytut Nauk o Wychowaniu

Abstrakt

Znany publicysta katolicki Andrzej Micewski nadał swoim
wspomnieniom z czasów PRL-u tytuł Katolicy w potrzasku,
podkreślając dramatyczność sytuacji, w jakiej znaleźli się ludzie
wierzący, nie akceptujący ideologii marksistowskiej, a próbujący
brać aktywny udział w życiu społecznym. System tota

litarny niszczył podmiotowość społeczeństwa i indywidualnych
osób, drastycznie ograniczał wolność osobistą i stanowił potężne
wyzwanie dla ludzkich sumień. W takich warunkach niekiedy
dojrzewały i ujawniały się postawy heroiczne. Niestety, ujawniały
się również postawy oportunistyczne czy wręcz podłe. Takie
określenia jak „zaczadzenie ideologią” (Andrzej Micewski),
„umysł zniewolony” (Czesław Miłosz), „homo sovieticus” (Józef
Tischner), „struktura kłamstwa” (Piotr Wierzbicki) czy wreszcie
„stracone pokolenie” (Ryszard Terlecki) są różnymi sposobami
opisu tej rzeczywistości. Norwid już w dziewiętnastym wieku pisał:
„Znicestwić żadnego narodu nikt nie podoła bez współdziałania
obywateli tegoż narodu”. Totalitaryzm był możliwy dzięki
zatruciu sumień wielu ludzi. Sączono truciznę poprzez fałszywe
obietnice, doprowadzano niektórych do tego, że stawali się
donosicielami, następnie zaś przez tajnych współpracowników
szerzono wygodne dla władz poglądy, np. dyskredytowano osoby
o bardziej opozycyjnym nastawieniu wewnątrz środowisk
katolickich.

Opublikowane
2017-02-21
Jak cytować
Kaźmierczak, P. (2017). Dylematy sumienia „katolików w potrzasku”*. Horyzonty Wychowania, 5(10), 300-312. Pobrano z https://horyzontywychowania.ignatianum.edu.pl/HW/article/view/1122