Medialny obraz naukowca na przykładzie polskiej prasy opiniotwórczej

Bartłomiej Łódzki

doi:10.17399/HW.2017.163906

Bartłomiej Łódzki Collegium Da Vinci. Wydział Nauk Społecznych

DOI: https://doi.org/10.17399/HW.2017.163906

Słowa kluczowe: obraz medialny, analiza treści, metoda hybrydowa, uramowienie, naukowiec

Abstrakt

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest prezentacja wyników badań i próba odpowiedzi na pytanie, jak polskie media nagłaśniały tematykę związaną z naukowcami.

PROBLEM I METODY BADAWCZE: Podjęto próbę odtworzenia medialnego obrazu naukowca, jego atrybutów i kontekstu, w jakim był przedstawiany. W części empirycznej wykorzystano ilościową i jakościową analizę treści. Badania prowadzono, opierając się na teorii uramowienia.

PROCES WYWODU: W pierwszej kolejności wyjaśniono zasadność wykorzystania analizy treści i założenia teorii uramowienia. Następnie scharakteryzowano bazę elektroniczną, w której poszukiwano tekstów zawierających słowo klucz „naukowiec”. W części empirycznej zaprezentowano próbę badawczą i rozłożenie czasowe badanego materiału. Szczegółowym badaniom poddano takie elementy jak: nazwiska badaczy, afiliacje, stopnie naukowe, reprezentowana dziedzina naukowa, wydźwięk artykułów, a także istotność materiału (czy treść stanowiła główny lub poboczny wątek). Ostatecznie analizowano tzw. ramy (perspektywy), w jakich przedstawiano naukowców.

WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Wyniki analizy zawartości wykazały, że w badanym okresie eksponowano głównie polskie uczelnie (80,6%) i w zdecydowanej większości były to jednostki publiczne. Najczęściej pojawiali się profesorowie reprezentujący nauki przyrodnicze. Niemal całkowicie zmarginalizowana została sztuka jako dziedzina naukowa. W ponad 78% przypadków artykuły zawierały afiliacje badaczy. Pomimo bardzo urozmaiconego wachlarza ośrodków badawczych najczęściej odwoływano się do ekspertów PAN, Uniwersytetu Warszawskiego i Jagiellońskiego. Wśród uczelni niepublicznych najmocniej nagłośniony został Uniwersytet SWPS. Teksty w większości miały wydźwięk neutralny (62,6%).

WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: W dużej mierze ramy (perspektywy), w jakich przedstawiano naukowców, odzwierciedlają panujące w Polsce stereotypy (profesor, reprezentant uczelni publicznej, odkrywca, badacz pracujący w laboratorium). Warto kontynuować tego typu analizy i obserwacje w dłuższej perspektywie czasu, także z uwzględnieniem zawartości Internetu.

Biogram autora

Bartłomiej Łódzki, Collegium Da Vinci. Wydział Nauk Społecznych

doktor nauk społecznych w zakresie nauk o polityce, politolog, medioznawca, Przewodniczący Komisji Rewizyjnej Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej, członek International Communication Association, Visiting Scholar w University of Florida (2014). W latach 2008-2016 pracował jako adiunkt na Wydziale Nauk Społecznych i Dziennikarstwa Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, gdzie pełnił między innymi funkcję Kierownika Pracowni Badań Medioznawczych i Społecznych oraz promotora pierwszej w Polsce specjalności dziennikarskiej o profilu motoryzacyjnym.

Autor badań empirycznych i publikacji w obszarze mediów masowych, w tym mediów internetowych. Swoje zainteresowania naukowe koncentruje głównie na problematyce zjawiska agenda-setting i rozwoju nowych technologii komunikowania. Organizator i współorganizator krajowych i zagranicznych konferencji medioznawczych. Kompetencje zawodowe nabywał między innymi w Niemczech, Portugalii, Estonii i Stanach Zjednoczonych. Były stypendysta Presse Club Dresden i Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Dwukrotnie nagrodzony jako ekspert medialny (DSW). Wyróżniony także w plebiscycie Radia LUZ „Kubek dla Wykładowcy” na najsympatyczniejszego prowadzącego we Wrocławiu

Bibliografia

Burda, K. (2016). Wirusy do zadań specjalnych. Newsweek, 6. Pozyskano z: Emis

(dostęp: 10.01.2017). Chesebro, J. i Bertelsen, A. (1998). Analyzing Media Messages: Using Quantitative Content Analysis in Research. New York: The Guilford Press.

D’Angelo, P. (2002). News Framing as a Multiparadigmatic Research Program: A Response to Entman. Journal of Communication, 52(4), 870-888. DOI:10.1111/j.1460-2466.2002.tb02578.x (dostęp: 15.01.2017).

Entman, R.M. (1993). Framing: Toward Clarification of a Fractured Paradigm. Journal of Communication, 43(4), 51-58. DOI: 10.1111/j.1460-2466.1993.tb01304.x (dostęp: 15.01.2017).

Entman, R.M. (2007). Framing Bias: Media in the Distribution of Power. Journal of Communication, 57(1), 163-173. DOI: 10.1111/j.1460-2466.2006.00336.x (dostęp: 15.01.2017).

Goffman, E. (1974). Frame analysis: an essay on the organization of experience. Harvard: Harvard University Press.

Kahneman, D. i Tversky, A. (1979). Prospect Theory – An Analysis Of Decision Under Risk. Econometrica, 47 (2), 263-292. DOI: 10.2307/1914185 (dostęp: 18.01.2017).

Lacy, S., Watson, B.R., Riffe, D. i Lovejoy, J. (2015). Issues and Best Practices in Content Analysis. Journalism & Mass Communication Quarterly, 92(4), 791-811. DOI: 10.1177/1077699015607338 (dostęp: 18.01.2017).

Lisowska-Magdziarz, M. (2007). Analiza tekstu w dyskursie medialnym. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Maciejasz, D. (2016). Nauka w służbie bólu i śmierci. Polscy badacze dręczą dla kasy tysiące zwierząt. Gazeta Wyborcza, 30 maja. Pozyskano z: Emis (dostęp: 10.01.2017).

Matthes, J. (2009). What’s in a Frame? A Content Analysis of Media Framing Studies in the World’s Leading Communication Journals, 1990-2005. Journalism & Mass Communication Quarterly, 86(2), 349-367. DOI: 10.1177/107769900908600206 (dostęp: 20.02.2017).

Mayring, P. (2000). Qualitative Content Analysis. Forum Qualitative Sozialforschung

/ Forum: Qualitative Social Research, 1(2). Pozyskano z: http://www.qualitative-research.net/index.php/fqs/article/view/1089/2385 (dostęp: 20.02.2017).

OECD. (2007). Revised Field of Science and Technology (FOS) Classification In The Frascati Manual. Pozyskano z: http://www.oecd.org/science/inno/38235147.pdf (dostęp: 25.02.2017).

Palczewski, M. (2011). Koncepcja framingu i jej zastosowanie w badaniach newsów

w Wiadomościach TVP i Faktach TVN. Studia Medioznawcze, 41(1), 31-41.

Pisarek, W. (1983). Analiza zawartości prasy. Kraków: Ośrodek Badań Prasoznawczych.

Ryłko-Kurpiewska, A. i Łosiewicz M. (2017). Naukowa młodość i dojrzalość –perspektywy medialne i pozamedialne. Media Biznes Kultura 1 (2), s. 23-31.

Scheufele, D. (1999). Framing as a theory of media effects. Journal of Communication,

(1), 103-122. DOI: 10.1111/j.1460-2466.1999.tb02784.x (dostęp: 25.02.2017).

Sinclair, S. i Geoffrey R. (2016). Voyant Tools. Web. http://voyant-tools.org/ (dostęp: 30.03.2017).

Siuda, P., Stachura, K., Kozłowski, T., Bomba, R. (2016). (Nie)obecna nauka. Strategie promocyjne polskich czasopism naukowych z zakresu nauk humanistycznych i społecznych. Poznań: Wydawnictwo Naukowe IF UAM. Pozyskano z: https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/14820/1/Nieobecona_nauka.pdf (dostęp: 15.02.2017).

Skrzat, P. (2016). Wielki uniwersytecki projekt zakończony zarzutami. Gazeta Wyborcza. 3 lutego. Pozyskano z: Emis (dostęp: 10.10.2017).

Suchecka, J. (2016). Młody Polak przyśpieszy superkomputery. Gazeta Wyborcza, 20 maja. Pozyskano z: Emis (dostęp: 10.10.2017).

Szczepaniak, K. (2012). Zastosowanie analizy treści w badaniach artykułów prasowych – refleksje metodologiczne. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, 42, 83‑112. Pozyskano z: http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.hdl_11089_5453 (dostęp: 10.02.2017).

Treptow, A. (2016). Doogie Howser z Chorzowa. Puls Biznesu, 17 lutego. Pozyskano z: Emis (dostęp: 10.10.2017).

Weaver, D.H. (2007). Thoughts on agenda setting, framing, and priming. Journal of Communication, 57(1), 142-147. DOI: 10.1111/j.1460-2466.2006.00333.x (dostęp: 26.02.2017).