Profil wykształcenia ekonomicznego a skłonność do podejmowania ryzyka
Abstrakt
CEL NAUKOWY: Celem przeprowadzonych badań była weryfikacja zależności pomiędzy profilem wykształcenia badanych a ich skłonnością do podejmowania ryzyka.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: W badaniu wzięli udział studenci kierunków ekonomicznych: finanse oraz marketing. Stosunek do ryzyka określono z wykorzystaniem kwestionariusza psychologicznego. Dodatkowo skontrolowano poziom wybranych cech indywidualnych, które mogą modyfikować zmienną zależną.
PROCES WYWODU: Podejmowanie decyzji jest nieodłącznym elementem życia, zarówno codziennego, jak i działalności gospodarczej czy inwestycyjnej. Integralnym elementem procesu podejmowania decyzji jest pojęcie ryzyka. To, jaki stosunek do ryzyka prezentujemy, może się dywersyfikować w różnych sferach życia. Preferencje związane z podejmowaniem ryzyka mogą ulegać zmianom w wyniku zdobywanego doświadczenia, jak również wraz ze wzrostem kompetencji nabywanych w procesie kształcenia. Percepcja ryzyka może być również modyfikowana w zależności od dyscypliny wiedzy, w jakiej się specjalizujemy.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Wyniki badań wykazały istotne różnice w zakresie skłonności do podejmowania ryzyka pomiędzy badanymi grupami o różnym profilu wykształcenia.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: W procesie edukacji ważną rolę odgrywają aspekty psychologiczne, często niestety pomijane. W niniejszym artykule zwrócono uwagę na różne mechanizmy psychologiczne w ekonomii, a ich oddziaływanie ma znaczenie już na poziomie kształcenia.
Bibliografia
Dacey, R. i Zielonka, P. (2005). A detailed prospect theory explanation of the disposition effect. Finance through psychological, social and cultural lenses. Seven-and-a-half Alternative Perspectives on Finances Conference. Kilkenny, Ireland, 14th–16th of August.
Dzik, B. i Tyszka, T. (2004). Problem racjonalności podmiotów ekonomicznych. W: T. Tyszka (red.), Psychologia ekonomiczna. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 39-72.
Fajkowska, M. i Marszał-Wiśniewska, M. (2009). Właściwości psychometryczne Skali Pozytywnego i Negatywnego Afektu – Wersja Rozszerzona (PANAS X). Wstępne wyniki badań w polskiej próbie. Przegląd Psychologiczny, 52, 4, 355-387.
Finucane, M.L., Alhakami, A., Slovic, P. i Johnson, S.M. (2000). The affect heuristic in judgments of risks and benefits. Journal of Behavioral Decision Making, 13, 1-17.
Gerrig, R.J. i Zimbardo, P.G. (2012). Psychologia i życie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Hens, T. i Bachmann, K. (2010). Psychologia rynku dla doradców finansowych. Warszawa: Wydawnictwo Fachowe CeDeWu.
Kahneman, D. (2003). A perspective on judgment and choice. Mapping bounded rationality. American Psychologist, 58(9), 697-720.
Kahneman, D. i Tversky, A. (1972). Subjective probability: A judgment of representativeness. Cognitive Psychology, 3, 430-454.
Kossowska, M. (2003). Różnice indywidualne w potrzebie domknięcia poznawczego. Przegląd Psychologiczny, 47 (4), 355-373.
Kossowska, M., Hanusz, K. i Trejtowicz, M. (2012). Skrócona wersja Skali Potrzeby Poznawczego Domknięcia. Dobór pozycji i walidacja skali. Psychologia Społeczna, t. 7, 1(20), 89-99.
Kossowska, M., Strojny, A. i Strojny, P. (2016). Kiedy potrzeba domknięcia sprzyja złożonemu poznaniu. Roczniki Psychologiczne, XIX (1), 9-25.
Kruglański, A.W. i Webster D.M. (1996). Motivated closing of the mind: „Seizing” and Freezing”. Psychological Review, 103, 263-283.
Mann, L. (1992). Stress, Affect and Risk Taking. W: F. Yates (red.), Risk Taking Behavior. Chichester: Wiley, 201-230.
Olsen, R. (1997). Prospect theory as an explanation of risky choice by professional investors: some evidence. Review of Financial Economics, 6(2), 225-232.
Tyszka, T. i Domurat, A. (2004). Czy istnieje ogólna skłonność jednostki do ryzyka? Decyzje, 2, 86-104.
Tyszka, T. i Zaleśkiewicz, T. (2001). Racjonalność decyzji. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
Slovic, P., Finucane, M.L., Peters, E. i MacGregor, D.G. (2007). The affect heuristic. European Journal of Operational Research, 177, 1333-1352.
Szapiro, T. (1993). Co decyduje o decyzji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Wojciszke, B. (2012). Psychologia społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Zaleśkiewicz, T. (2001). Beyond risk seeking and risk aversion: personality and the dual nature of
economic risk taking. European Journal of Personality, 15, 105-122.
Zaleśkiewicz, T. (2003). Psychologia inwestora giełdowego: wprowadzenie do behawioralnych finansów. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Zaleśkiewicz, T. (2005). Przyjemność czy konieczność. Psychologia spostrzegania i podejmowania ryzyka. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Zaleśkiewicz, T. (2012). Psychologia ekonomiczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Zielonka, P. (2004). Finanse behawioralne. W: T. Tyszka (red.), Psychologia ekonomiczna. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 303-362.
Zielonka, P. (2006). Behawioralne aspekty inwestowania na rynku papierów wartościowych. Warszawa: Wydawnictwo Fachowe CeDeWu.
Copyright (c) 2019 Magdalena Adamczyk
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uwagi dotyczące praw autorskich
Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:
- Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
- Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
