Familial and Societal Situation of Both Only Children and Their Families in the Age of Pandemic. Selected Issues

DOI: https://doi.org/10.35765/hw.2024
Słowa kluczowe: rodzina, jedynactwo, wychowanie, pandemia

Abstrakt

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest zaprezentowanie problemu jedynactwa we współczesnym świecie. Teoretyczny namysł obejmuje charakterystykę merytoryczną problemu jedynactwa, sytuacji rodzinnej jedynaków oraz możliwości utrzymywania przez nich kontaktów społecznych i ich rozwoju w aktualnej sytuacji pandemii.

PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problematyka została ujęta w postaci następujących pytań: Jak wygląda sytuacja rodzinna dzieci nieposiadających rodzeństwa? W jaki sposób pandemia wpływa na wychowanie dzieci jedynych? Jakie warunki rozwoju i możliwości nawiązywania kontaktów społecznych stwarza jedynakom funkcjonowanie w dobie pandemii? Zastosowano metodę analityczno-syntetyczną literatury przedmiotu.

PROCES WYWODU: Na podstawie opracowań naukowych dokonano charakterystyki jedynactwa, wskazano najważniejsze cechy środowiska wychowawczego rodziny, a także ukazano specyfikę funkcjonowania rodzin z jednym dzieckiem. Punktem wyjścia do podjętych analiz są wyniki badań empirycznych dotyczące problematyki jedynactwa.

WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Refleksja nad podjętą problematyką wskazuje na fakt, że kontakty jedynaka z dorosłymi powinny mieć odpowiednią formę i treść. Konieczne jest zachowanie dystansu między światem dzieci a światem dorosłych. Nadmierne jego zmniejszanie grozi jedynakom znacznie bardziej w sytuacji pandemicznej niż dzieciom posiadającym rodzeństwo.

WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Dostrzeżono, że współczesny obraz jedynactwa ulega zmianie, co jest efektem rozszerzających się stosunków międzyludzkich czy też rozwoju techniki. Współcześni jedynacy nie pozostają w bezwzględnej izolacji od otoczenia, mimo trudnej sytuacji panującej na świecie.

Biogram autora

Katarzyna Nosek-Kozłowska, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Doktor nauk społecznych w dyscyplinie pedagogika, adiunkt w Katedrze Pedagogiki  Ogólnej i Opiekuńczej W Instytucie Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu Warmińsko – Mazurskiego w Olsztynie. Głównym obszarem jej zainteresowań badawczych są rodziny transnarodowe oraz funkcjonowanie dzieci i młodzieży, pochodzących z różnorodnych środowisk wychowawczych. Najważniejsze publikacje: - K. Nosek, Migracja zarobkowa a poczucie jakości życia rodzin transnarodowych, Centrum Badań Społecznych UWM 2018. - K. Nosek, Szkoły i uczelnie wobec dzieci z rodzin transnarodowych a ich funkcjonowanie edukacyjne, [w:] Szkolnictwo wyższe wczoraj i dziś. Wybrane zagadnienia / Józef Górniewicz, Marcin Warmiński (red.), Centrum Badań Społecznych UWM, 2017, s. 189-201. - K. Nosek, Transnational families - the educational environment of children and young people from migrant families, [w:] Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, nr1 (37)2019.

Bibliografia

Beer, U. (2005). Rodzina – model z przyszłością. Jedynak – charakter i szanse (M. Dąbrówka & M. Jatowska, Trans.). Warszawa: Wydawnictwo „BestPress”.

Bochniarz, A. (2010). Postawy rodzicielskie a funkcjonowanie społeczne jedynaków. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Campbell, A. (1934). The personality adjustments of only children. The Psychological Bulletin, 3, 193-203.

Cichosz, M. (2014). Pedagogika społeczna. Zarys problematyki. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Cudak, H. (2004). Problemy uspołecznienia dzieci jedynych w rodzinie współczesnej. In Z. Tyszka (Ed.), Współczesne rodziny polskie – ich stan i kierunek przemian (pp. 84-118). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Dąbrowska-Caban, Z. (1999). Rodzina polska u progu XX wieku. Problemy Rodziny, 4, 23-29.

Filipczuk, H. (1976). Kłopoty z jedynakami. Warszawa: Instytut Wydawniczy Nasza Księgarnia.

Jagieła, J. (2006). Jedynak w szkole. Krótki poradnik psychologiczny. Kraków: Wydawnictwo Rubikon.

Kawula, S., Brągiel, J. & Janke, A.W. (2014). Pedagogika rodziny: obszary i panorama problematyki. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Komunikat CBOS. (2012). Potrzeby prokreacyjne oraz preferowany i realizowany model rodziny. https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2012/K_061_12.PDF

Markowska-Manista, U. & Zakrzewska-Olędzka, D. (2020). Rodziny z dziećmi w nowej sytuacji epidemii koronawirusa. Raport z badań online. https://www.pskorczak.org.pl/strony/pliki_pdf/ raport_covid_19_2020r.pdf

Nowak, B.M. (2012). Rodzina w kryzysie. Studium resocjalizacyjne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Pitkeathley, J. & Emerson, D. (2007). Jedynacy. Jak być (z) jedynakiem (I. Szyszkowska-Andruszko & R. Waśkiewicz, Trans.). Warszawa: Jacek Santorski & Co.

Połomski, P. (2002). Psychologiczna charakterystyka jedynaków. Polskie Forum Psychologiczne, 2(7), 160-173.

Radochoński, M. (1998). Wybrane zagadnienia psychopatologii w ujęciu systemowej koncepcjirodziny. Roczniki Socjologii Rodziny, 10, 91-109.

Rembowski, J. (1975). Jedynactwo dzieci w domu i w szkole. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.

Richardson, R.W. & Richardson, L.A. (2001). Najstarsze, średnie, najmłodsze. Jak kolejność narodzin wpływa na Twój charakter. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Slany, K. (2000). Przemiany demograficzne w Polsce końca XX wieku. Problemy Rodziny, 4, 7-12.

Sobecki, M. (2016). Rodzinne uwarunkowania kształtowania tożsamości. Pedagogika Społeczna, 1(59), 125-136.

Turowska, L. (1987). Środowisko rodzinne jedynaka a jego przystosowanie szkolne. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.

Winnicott, D.W. (1993). Dziecko, jego rodzina i świat (A. Bartosiewicz, Trans.). Warszawa: Jacek Santorski & CO Agencja Wydawnicza.

Wojciechowska-Charlak, B. (2005). Rodzina jako środowisko wychowawcze. In T.E. Dąbrowska i B. Wojciechowska-Charlak. Między praktyką a teorią wychowania (pp. 197-204). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Zborowski, J. (1975). Uczeń – jedynak. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

Opublikowane
2021-02-17
Jak cytować
Nosek-Kozłowska, K. (2021). Familial and Societal Situation of Both Only Children and Their Families in the Age of Pandemic. Selected Issues. Horyzonty Wychowania, 20(54), 135-144. https://doi.org/10.35765/hw.2024
Numer
Tom 20 Nr 54 (2021): Opieka i wychowanie w czasach kryzysu
Dział
Artykuły Varia

Copyright (c) 2021 Horyzonty Wychowania

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Uwagi dotyczące praw autorskich

Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:

  1. Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
  2. Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.

Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych: