Przedsiębiorczość oraz kreatywność jako kompetencje społeczne wymagane na różnych kierunkach kształcenia akademickiego

  • Anna Sladek Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu, Wydział Lekarski, Katedra Pedagogiki
Słowa kluczowe: edukacja, przedsiębiorczość, kreatywność, edukacja dla przedsiębiorczości, efekty kształcenia, kompetencje społeczne

Abstrakt

Cel naukowy: Celem artykułu jest opis sposobu rozumienia przedsiębiorczości oraz kreatywności jako kompetencji społecznych na podstawie analizy dokumentów opisujących obszarowe i kierunkowe efekty kształcenia. Stanowią one bowiem podstawę projektowania procesu kształcenia dla danego obszaru i kierunku.

Problem i metody badawcze: Problem badawczy dotyczył określenia różnic i podobieństw w rozumieniu przedsiębiorczości oraz kreatywności jako kompetencji społecznych opisanych w różnych obszarach i kierunkach kształcenia, a następnie ustalenie stopnia powiązania tych postaw ze specyfiką kształcenia na danym kierunku. W tym celu zastosowano metodę analizy dokumentów oraz jakościową analizę treści.

Proces wywodu: W artykule przedstawione zostały wyniki analizy treści kompetencji społecznych we wszystkich obszarach kształcenia, a także analizy kompetencji społecznych na wybranych kierunkach kształcenia różnych uczelni wyższych.

Wyniki analizy naukowej: Wyniki analizy wskazują, że w prawie wszystkich obszarach kształcenia oba pojęcia są rozumiane bardzo ogólnie. Najczęściej wskazuje się w nich związek przedsiębiorczości z kształtowaniem przekonań studentów o ważności podejmowania działań i odpowiedzialności za nie. Kreatywność jest natomiast wiązana z kształtowaniem przekonań o ważności doskonalenia swoich kompetencji zawodowych i osobistych. Analiza na poziomie kierunkowych efektów kształcenia ukazała podobny sposób rozumienia przedsiębiorczości i kreatywności, choć obok kształtowania przekonań (komponent poznawczy) pojawił się też akcent na umiejętności i zachowania studentów (komponent behawioralny). W obu pojęciach zwrócono też uwagę na cechy i umiejętności osób przedsiębiorczych i kreatywnych. Sposób rozumienia obu postaw najbardziej dostosowany był do specyfiki kształcenia na kierunkach: ekonomia, dyrygentura oraz pedagogika. Dostosowanie opisu kompetencji społecznych do specyfiki kształcenia na danym kierunku stwarza bardziej przejrzyste ramy dla projektowania procesu kształcenia przez nauczycieli. Zbyt ogólnikowy opis obu postaw może powodować, że są one marginalizowane w procesie kształcenia.

Wnioski, innowacje, rekomendacje: Wnioski kończy postulat prowadzenia dalszych badań dotyczących związku między opisem kompetencji społecznych w dokumentach a ich rzeczywistą realizacją w procesie kształcenia przez nauczycieli.

Biogram autora

Anna Sladek, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu, Wydział Lekarski, Katedra Pedagogiki

Stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki od 2006; Rozprawa doktorska nt. Znaczenia aktywności społecznej w procesie samorozwoju człowieka dorosłego

Adiunkt w Katedrze Pedagogiki, Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu.

Bibliografia

Autonomia programowa uczelni. Ramy kwalifikacji dla szkolnictwa wyższego, 2010. Warszawa: Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Czerepaniak-Walczak M., 2013. Autonomia w kolorze sepii w inkrustowanej ramie KRK. O procedurach i treściach zmiany w edukacji akademickiej. W: M. Czerepaniak-Walczak red. Fabryka dyplomów czy universitas? O „nadwiślańskiej” wersji przemian w edukacji akademickiej. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 29-56.

Dorocki S., Borowiec-Gabryś M., 2014. Problematyka przedsiębiorczości w programie studiów realizowanych w Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie. Horyzonty Wychowania. Vol. 13, No. 28, s. 65-80.

Klim-Klimaszewska A., 2007. Twórcza aktywność. W: T. Pilch, D. Adamczyk red. Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku. T.6. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”, s. 833-841.

Kulig-Moskwa K., Strzelczyk A., 2014. Postawy i zachowania przedsiębiorcze studentów na przykładzie Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu – wyniki badań własnych. Horyzonty Wychowania. Vol. 13, No. 28, s. 81-94.

Marcisz J., 2014. Wdrożenie Krajowych Ram Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego a kształtowanie postaw przedsiębiorczych w odczuciu młodzieży akademickiej. Horyzonty Wychowania. Vol. 13, No. 28, s. 203-220.

Marszałek A., 2012. Analiza postaw przedsiębiorczych wśród studentów. E-mentor nr 3 (45) www.e-mentor.edu.pl/artykul/index/numer/45/id/932 [dostęp: 02.12.2013].

Myers D.G., 2003.Psychologia społeczna, przekł. A. Bezwińska-Walerjan. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.

Nawrat D., 2014. Sylwetka innowacyjnego menedżera w oparciu o biografie edukacyjne menedżerów. W: E. Dubas. J. Stelmaszczyk red. Biografie edukacyjne. Wybrane konteksty. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 59-97.

Piecuch T., 2010. Przedsiębiorczość. Podstawy teoretyczne. Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck.

Podgórny M, 2009. Kompetencje edukacyjne z perspektywy zarządzania wiedzą. W: A. Szerląg red., Kompetencje absolwentów szkół wyższych na miarę czasów. Wybrane ujęcia. Wrocław: Wydawnictwo „Atut”.

Recommendation of the European Parliament and of the Council of 18 December 2006 on key competences for lifelong learning (2006/962/EC).

Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 2 listopada 2011 w sprawie Krajowych Ram kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego, DZ. U. Nr 253, poz. 1520.

Stachowiak B., 2009. Kompetencje kluczowe studentów w kontekście oczekiwań społeczeństwa informacyjnego W: A. Szerląg red., Kompetencje absolwentów szkół wyższych na miarę czasów. Wybrane ujęcia. Wrocław: Wydawnictwo „Atut”.

Szmidt K.J., 2007. Twórczość. W: T. Pilch, D. Adamczyk red. Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku. T.6. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”, s. 841-850.

Szmidt K.J., 2013. Trening kreatywności. Podręcznik dla pedagogów, psychologów i trenerów grupowych. Wydanie II poszerzone. Gliwice: Wydawnictwo HELION.

Szumilas K., 2005. O nauczaniu twórczości w obliczu jej ambiwalencji. W: K.J. Szmidt, M. Modrzejewska-Świgulska red. Psychopedagogika działań twórczych. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 21-27.

Opublikowane
2016-11-08
Jak cytować
Sladek, A. (2016). Przedsiębiorczość oraz kreatywność jako kompetencje społeczne wymagane na różnych kierunkach kształcenia akademickiego. Horyzonty Wychowania, 15(34), 195-210. https://doi.org/10.17399/HW.2016.153411