Rodzina – szkoła – środowisko lokalne jako synergiczna przestrzeń socjalizacji
Abstrakt
CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest teoretyczne przedstawienie trzech ważnych pedagogicznie przestrzeni socjalizacji dzieci i młodzieży, jakimi są: rodzina, szkoła, środowisko lokalne. Ponadto istotne jest wskazanie na synergiczny charakter oddziaływań wymienionych komponentów/podmiotów jako warunek sine qua non prawidłowego przebiegu procesu socjalizacji, traktowanego holistycznie i komplementarnie. Takie ujęcie procesu socjalizacji występuje w teorii środowiskowej (pedagogika społeczna), wskazującej na udział w tym procesie wielu środowisk wychowawczych, które wspólnie powinny tworzyć/modyfikować przestrzeń socjalizacji.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problem badawczy został sformułowany w postaci następujących pytań: Jak przedstawia się synergia rodziny, szkoły i środowiska lokalnego jako przestrzeni socjalizacji? Jakie jest jej znaczenie w prawidłowym przebiegu procesu socjalizacji dzieci i młodzieży? Zastosowana została metoda analityczna – analiza treściowa literatury dotyczącej socjalizacji i czynników ją warunkujących (ujęcie socjologiczno‑pedagogiczne).
PROCES WYWODU: Na wstępie artykułu wyjaśnione zostało pojęcie socjalizacji rozumianej jako przestrzeń społeczna. Następnie scharakteryzowana została rodzina jako rudymentarna przestrzeń socjalizacji (pierwotnej), w dalszej kolejności przedstawiono przestrzenie socjalizacji wtórnej: szkoła, środowisko lokalne. W rozważaniach ujęty został synergiczny aspekt wyróżnionych przestrzeni socjalizacji. Wskazano na jednolitość oddziaływań środowiskowych w prawidłowym przebiegu procesu socjalizacji dzieci i młodzieży.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Analiza dotyczyła trzech ważnych dla dzieci i młodzieży środowisk wychowawczych, tj. rodziny, szkoły, środowiska lokalnego, tworzących wspólną przestrzeń socjalizacji. Wskazała na konieczność współpracy/synergii wymienionych komponentów w prawidłowym przebiegu procesu socjalizacji dzieci i młodzieży.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: O jakości socjalizacji dzieci i młodzieży decyduje przede wszystkim rodzina, w dalszej kolejności szkoła i środowisko lokalne oraz znajdujące się w nich zasoby. Współpraca wymienionych środowisk/przestrzeni powoduje, iż dopełniają się one, uzupełniają i wzbogacają, tworząc bogatą w treści platformę życia, edukacji, wychowania i socjalizacji. Dlatego też wnioski wynikające z rozważań zawartych w artykule należy skierować do wszystkich uczestników procesu socjalizacji dzieci i młodzieży.
Bibliografia
Adamski, F. (2006). Rodzina. W: T. Pilch (red.), Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku, t. V. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Dudzikowa, M. (2001). Mit o szkole jako miejscu wszechstronnego rozwoju ucznia. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Dylak, S. (2012), Wprowadzenie do konstruowania szkolnych programów nauczania. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
Forma, P. (2012). Socjalizacja dziecka z rodziny wielodzietnej. Adamski, F. (2006). Rodzina.W: T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. V. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Dudzikowa, M. (2001). Mit o szkole jako miejscu wszechstronnego rozwoju ucznia. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Dylak, S. (2012). Wprowadzenie do konstruowania szkolnych programów nauczania.
Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
Forma, P. (2012). Socjalizacja dziecka z rodziny wielodzietnej. Studium teoretyczno‑empiryczne. Kielce: Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego.
Ilnicka, R.M. (2008). Środowiskowy kontekst niedostosowania społecznego. Toruń: Wydawnictwo Akapit.
Izdebska, J. (2015). Wielowymiarowość przestrzeni życia współczesnego dziecka. Zagadnienia Społeczne 2(4), 11‑15.
Kowalski, S. (1979). Socjologia wychowania w zarysie. Warszawa: PWN.
Kunowski, S. (2004). Podstawy współczesnej pedagogiki. Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie.
Kwak, A. (2006). Rodzina – formy i warunki funkcjonowania. W: T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. V. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Lepalczyk, I. i Marynowicz‑Hetka, E. (1985). Wzmacnianie sił społecznych środowiska ludzkiego. W: A. Radziewicz‑Winnicki (red.), Pedagogica socjetatis. Przedmiot, zadania a współczesność. Katowice: Wydawnictwo UŚ.
Lewowicki, T. (1987). Aspiracje dzieci i młodzieży. Warszawa: PWN.
Matyjas, B. (2012). Dzieciństwo na wsi. Warunki życia i edukacji. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Modrzewski, J. i Sipińska, D. (2006). Socjalizacja. W: T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. V. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Modrzewski, J., Śmiałek, M.I. i Wojnowski, K. (red.). (2008). Relacje podmiotów (w) lokalnej przestrzeni edukacyjnej (inspiracje…). Poznań: Wydawnictwo UAM, WP-A.
Nikitorowicz, J. (2005). Próba określenia przedmiotu edukacji międzykulturowej. W: J. Nikitorowicz i D. Misiejuk (red.), Region – Tożsamość – Edukacja. Białystok: Trans Humana.
Palka, K. (2013). Szkoła wiejska jako przestrzeń współpracy różnych podmiotów w środowisku. W: M. Sobecki, W. Danilewicz i T. Sosnowski (red.), Pedagogika społeczna wobec zmian przestrzeni życia społecznego. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Przecławska, A. (1999). Przestrzeń życia człowieka między perspektywą mikro a makro. W: A. Przecławska i W. Theiss (red.), Pedagogika społeczna. Kręgi poszukiwań. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Surzykiewicz, J. (2011). Przestrzenno‑społeczna orientacja w pedagogice społecznej i pracy socjalnej (wybrane koncepcje i doświadczenia). Pedagogika Społeczna, 3‑4 (41‑42), 46‑51.
Theiss, W. (2001). Mała ojczyzna: perspektywa edukacyjno‑utylitarna. W: W. Theiss (red.). Mała ojczyzna. Kultura – edukacja – rozwój lokalny. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Tillmann, K.J. (1996). Teorie socjalizacji: społeczność, instytucja, upodmiotowienie. Warszawa: PWN.
Winiarski, M. (2000). Rodzina – szkoła – środowisko lokalne. Warszawa: Wydawnictwo IBE.
Copyright (c) 2017 Horyzonty Wychowania
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uwagi dotyczące praw autorskich
Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:
- Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
- Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
