Postawy narcystyczne wśród pracowników nauki

  • Magdalena Szpunar IDMiKS UJ
Słowa kluczowe: narcyzm, pracownicy nauki, przemoc symboliczna, utowarowienie jednostki, hiperkonkurencyjność

Abstrakt

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest wskazanie przyczyn postaw narcystycznych obserwowanych u pracowników nauki. Autorka zwraca uwagę na źródła narcyzmu zarówno o charakterze endogennym, jak i egzogennym.

PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problematyka badawcza zaprezentowana w niniejszym artykule ma charakter eksploracyjny i sprowadza się do próby udzielenia odpowiedzi na pytanie: które z czynników o charakterze endo- i egzogennym odgrywają dominującą rolę w procesie kształtowania się postaw narcystycznych wśród nauczycieli akademickich? Metodę badawczą oparto na studiach literaturowych, wykorzystując eksplorację, deskrypcję, ale i prezentując próby wyjaśnienia analizowanego zjawiska.

PROCES WYWODU: Artykuł składa się z pięciu zasadniczych części. W pierwszej z nich omówiono, na czym polega specyfika właściwej dla dydaktyki przemocy symbolicznej, kolejno przedstawiono kryteria diagnozowania narcyzmu, mechanizmy utowarowienia pracowników nauki. Zwrócono również uwagę na rozpoznawalność traktowaną jako wskaźnik pozycji naukowej oraz procesy związane z omnipotencją mistrza.

WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Autorka wskazuje, że w przypadku narcyzmu obserwowalnego wśród pracowników nauki mamy do czynienia z szeregiem czynników o charakterze endo- i egogennym, które determinują jego występowanie
u akademików.

WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Przedstawione zjawisko jest właściwie nieobecne w polskim dyskursie naukowym dotyczącym sfery nauki. Pewne próby demaskowania pracy akademików odnajdziemy u Pierre’a Bourdieu, jednakże utrzymane są one w kontekście przemocy symbolicznej, a nie narcyzmu, który w tej optyce stanowi novum.

Biogram autora

Magdalena Szpunar, IDMiKS UJ

Magdalena Szpunar, doktor habilitowany nauk społecznych w zakresie socjologii, specjalizacja: nauki o mediach, medioznawstwo, socjologia internetu.

Autorka ponad 130 artykułów z zakresu socjologii internetu, medioznawstwa i metodologii badań internetowych. Autorka książek: "Kultura cyfrowego narcyzmu" (2016), "Nowe-stare medium. Internet między tworzeniem nowych modeli komunikacyjnych a reprodukowaniem schematów komunikowania masowego" (2012), "Społeczne konteksty nowych mediów" (2011), "W stronę nowych mediów" (2010) oraz "Internet w procesie realizacji badań" (2010). Redaktor naukowy trzech publikacji zbiorowych "Media a Polityka", "Media - między władzą a społeczeństwem", "Paradoksy internetu. Konteksty społeczno-kulturowe".

Bibliografia

Aldridge, A. (2006). Konsumpcja. Warszawa: Sic!

Bourdieu, P. (2006). Medytacje pascaliańskie. Warszawa.

Bourdieu, P. (2009). O telewizji. Panowanie dziennikarstwa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Bourdieu, P. i J.C. Passeron. (2011). Reprodukcja. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Debray, R. (2010). Wprowadzenie do mediologii. Warszawa: Oficyna Naukowa.

Godzic, W. (2007). Znani z tego, że są znani. Celebryci w kulturze tabloidów. Warszawa: WAiP.

Goffman, E. (1981). Człowiek w teatrze życia codziennego. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Golińska, L. (2008). Pracoholizm. Uzależnienie czy pasja. Warszawa: Difin.

Halpern, J. (2007). Fame Junkies: The Hidden Truths Behind America’s Favorite Addiction. Boston New York: Mifflin Company.

Horney, K. (1999). Neurotyczna osobowość naszych czasów. Poznań: Rebis. Lynn M. i C.R. Snyder. (2002). Uniqueness seeking. W: C.R. Snyder i S.J. Lopez (red.). Handbook of positive psychology. Nowy Jork: Oxford University Press.

Morf, C. i Rhodewalt, F. (2001). Unraveling the paradoxes of narcissism: A dynamic self-regulatory processing model. Psychological Inquiry, 12.

Olchanowski, T. i Sieradzan, J. (2011). Wprowadzenie do problematyki narcyzmu. Od klasycznych koncepcji narcyzmu do narcyzmu kultury zachodniej. W: J. Sieradzan (red.), Narcyzm. Jednostka, społeczeństwo, kultura. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.

Oltmanns, T.F., Friedman, J., Fiedler, E. i Turkheimer, E. (2004). Perceptions of people with personality disorders based on thin slices of behavior. Journal of Research in Personality, 38.

Orlik, P. (2000). Rozum a wrażliwość. W: P. Orlik (red.), Rozdroża i ścieżki wrażliwości. Poznań: UAM.

Paulhus, D.L. (1998). Interpersonal and intrapsychic adaptiveness of trait selfenhancement: A mixed blessing? Journal of Personality and Social Psychology, 74.

Szpunar, M. (2012). Nowe-stare medium. Internet między tworzeniem modeli komunikacyjnych a reprodukowaniem schematów komunikowania masowego. Warszawa: IFiS PAN.

Szpunar, M. (2015). Mediatyzacja nauki. O roli naukowców w epoce paleo- i neo-telewizji Zarządzanie w Kulturze, 3, 293-301.

Szpunar, M. (2016). Kultura cyfrowego narcyzmu. Kraków: Wydawnictwo AGH.

Sztompka, P. (1999). Merton Robert King. W: H. Domański i Z. Bokszański (red.), Encyklopedia socjologii. T. 3. Warszawa: Oficyna Naukowa.

Thompson, J. (2001). Media i nowoczesność. Społeczna teoria mediów. Wrocław: Astrum.

Thornton, B., Lovely, A., Ryckman, R. i Gold, J. (2009). Playing Dumb and Knowing It All: Competitive Orientation and Impression Management Strategies. Individual Difrerences Research, 7(4).

Turner, R.H. (1971). Sponsored and Contest Mobility and the School System.

W: E. Hopper (red.), Readings in the Theory of Educational Systems. London.

Wielecki, K. (2003). Podmiotowość w dobie kryzysu. Między indywidualizmem a kolektywizmem. Warszawa: Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego.

Opublikowane
2017-11-21
Jak cytować
Szpunar, M. (2017). Postawy narcystyczne wśród pracowników nauki. Horyzonty Wychowania, 16(39), 47-58. https://doi.org/10.17399/HW.2017.163903
Dział
Artykuły tematyczne