Decentracja – rozwój- edukacja
Abstrakt
CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest spojrzenie z perspektywy rozwojowej na zdolność do decentracji jako jednej z niezbędnych kompetencji we współczesnym świecie.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Zdolność do decentracji została scharakteryzowana dla każdego etapu rozwoju self w ujęciu koncepcji rozwoju self R. Kegana. Przedstawiono też implikacje edukacyjne wynikające z takiej charakterystyki.
PROCES WYWODU: Funkcjonowanie człowieka w otoczeniu burzliwym oznacza nieustanną gotowość do reagowania na zmiany. Edukacja może być rozumiana jako oswajanie ze zmianą – akceptacja zmiany stanowi warunek wstępny (konieczny!) rozwoju (postępu) człowieka i społeczeństwa. Wśród wielu koncepcji rozwoju przydatna dla naszych rozważań jest koncepcja rozwoju self R. Kegana, w której decentracja jest kluczową kategorią. Na podstawie przeprowadzonych analiz wysunięto implikacje dla edukacji.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Decentracja, czyli umiejętność dystansowania się wobec fragmentów rzeczywistości (odróżniania się i przekraczania), stanowi kluczową kompetencję w dynamicznie zmieniającym (rozwijającym) się świecie. Wykorzystana w artykule koncepcja R. Kegana wskazuje, jak kompetencja ta może być kształtowana w procesie edukacji.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Postulujemy wspieranie decentracji poprzez edukację dzieci i młodzieży od najwcześniejszych lat. Przydatna w tym względzie jest edukacja integralna, która zakłada wszechstronny rozwój człowieka i jego progresywny rozwój. Równie ważne jest, aby człowiek, który zatrzymał się na danym poziomie rozwoju self, miał szansę dzięki edukacji wspierającej na dalszy rozwój ku wyższym poziomom.
Bibliografia
Beck, U. (2002). Społeczeństwo ryzyka. W drodze ku innej nowoczesności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Debesse, M. (2007). Etapy wychowania. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Kegan, R. (1982). Evolving Self. Problem and Process in Human Development. Cambridge, London: Harvard University Press.
Przyborowska, B. i Błajet, P. (2014). Kształtowanie kompetencji demokratycznych – perspektywa rozwojowa. Studia Edukacyjne, 30, 71‑89.
Przyborowska, B., Błajet, P., Murawska, I. i Aksamit, E. (red. nauk.). (2017). Kategoria integralności w edukacji. Toruń: Wydawnictwo UMK.
Copyright (c) 2018 Beata Przyborowska, Piotr Błajet, Piotr Błajet
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uwagi dotyczące praw autorskich
Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:
- Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
- Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
